Είναι στιγμές που ένας ακατανίκητος φόβος τρυπώνει στην ψυχή μου. Στην πορεία της ζωής μου ένας άνθρωπος με έμαθε να αναρωτάμαι για κάθε πράγμα το γιατί. Δεν δέχεται πάντα απάντηση αυτό το "γιατί". Κι υπάρχουν φορές που την απάντηση δεν την βρίσκω. Τότε με κυριεύει, με στοιχειώνει και σαν αντίλαλος κραδαίνει το σώμα μου, το άυλο σώμα μου.
Εδώ και καιρό απέφευγα σχεδόν συστηματικά να παρακολουθώ ειδήσεις. Μια αηδία είχε εισχωρήσει βαθιά μέσα μου. Κορεσμός από επιφανειακά, ψευδαληθή επαναλαμβανόμενα γεγονότα. Κάθε ανάγνωση των ειδησεογραφικών σελίδων, κάθε παρακολούθηση των νέων στην τηλεόραση, επαλήθευση της μη ουσίας. Συχνά απογοητεύτηκα και από τους συγγραφείς του ιστοχώρου. Αναμάσηση των ίδιων ιστοριών τυπωμένες σε άλλο χρώμα. Γραμμένες στην ίδια απλησίαστη γλώσσα* των πολιτικών, διπλοματών και φερόμενων με παιδεία κεφαλαιούχων. Κι εγώ περίμενα πως ίσως από εδώ μέσα ξεκινήσει η επανάσταση.
Δεν αναφέρομαι σε επανάσταση πολιτική. Δεν μιλάω για αγρότες, τους απλούς αγρότες σαν τους πατέρες, τους παππούδες μας που φόρτωναν τόνους καρπούζι με αντάλλαγμα μετά βίας το ημερομίσθιο των εργατών, που θα πλημμυρίσουν σαν άλλοτε τον Θεσσαλικό κάμπο για να διεκδικήσουν ό,τι δικαιωματικά τους ανήκει. Είναι κινήματα που θέλουν πιο υπεύθυνη παρουσία. Σκεφτόμουν μια επανάσταση ανθρώπινη. Μια επανάσταση του μυαλού κόντρα της αδράνειας, κόντρα της απάθειας, κόντρα της απραξίας του ίδιου του μυαλού. Όπου η ανθρωπιά, η παιδεία, ο σεβασμός προς τους άλλους και τον εαυτό μας ορθώνουν ανάστημα και δεν παραμένουν σκιές.
Στην εποχή της πληροφόρησης είχα και έχω μεγαλύτερες απαιτήσεις. Όταν όλοι μπορούν να έχουν πρόσβαση στην παιδεία, όταν υπάρχει ελευθερία λόγου και τύπου, όταν μπορείς να βρεις κάθε είδους πληροφορία μέσω internet, όταν μπορείς να ταξιδέψεις από το ένα άκρο στο άλλο σε λίγες ώρες και να γνωρίσεις διαφορετικές σκέψεις και απόψεις, τότε δεν μπορώ να δεκτώ κάτι λιγότερο του εποικοδομητικού. Αν μη τι άλλο αρνούμαι να δεκτώ την μαζοποίηση, τον μιμιτισμό, την αποχαύνωση. Περιμένω, ελπίζω, απαιτώ να μην εγκαταλείψουμε το σπουδαιότερό μας εργαλείο να σκουριάσει.
Πάντα είχα το κακό ελάττωμα να προσδοκώ πολλά από ό,τι πιο πολύ αγαπώ και πιστεύω. Ίσως για αυτό να απογοητεύομαι καμιά φορά και από τα ελληνικά δρώμενα. Σε σύγκριση με πολλούς από τους ευρωπαίους γείτονές μας, αφού με αυτούς μοιάζουμε πιο πολύ λόγω ιστορίας, χαιρόμουν που ο Έλληνας πολίτης εμφανίζεται με πολιτική συνείδηση. Όχι πολιτικοποιημένος, με την έννοια του χρωματισμού, αλλά αεικίνητος, διεκδικητικός, σκεπτόμενος. Με πονάει πολύ όταν με διαψεύδουν.
Εναντιώνομαι φυσικά στην τάση μερικών για κατακραυγή οποιασδήποτε πράξης με ελληνική σφραγίδα. Δεν είμαστε μουσείο που εκθέτει το χείριστο των πάντων. Εξάλλου λίγο διαφέρουμε από τους υπόλοιπους, μόνο που τα μάτια μας δεν το βλέπουν. Παρόμοιοι άνθρωποι, παρόμοιες συνθήκες, παρόμοιες πορείες στην Ευρώπη των λίγων και των πολλών. Δεν είμαστε κρανίου τόπος όπου τίποτα (θετικό) δεν συμβαίνει. Υπάρχουν άτομα που δραστηριοποιούνται, που προβληματίζονται, που πράττουν. Η γκρίνια και η μιζέρια, άλλωστε, λίγα μπορούν να προσφέρουν. Το μόνο που χρειάζεται είναι κριτική σκέψη.
Πριν δυο βδομάδες υπέπεσα. Άρχισα πάλι να παρακολουθώ καθημερινά τις ειδήσεις και να ψαχουλεύω ασταμάτητα στον τύπο άλλων χωρών. Βρισκόμενη στην Ισπανία, βέβαια, αλλάζει η πραγματικότητα, η ματιά μου. Μα ο γνωστός αυτός φόβος δεν άργησε να με επισκεφτεί. Φαύλοι κύκλοι από ρετουσαρισμένες ειδήσεις, σπατάλη χρόνου σε γεγονότα κατινίστικης φύσης που δρουν σαν πέπλο ομίχλης στην σκέψη μας κι ένα τεράστιο "γιατί" να αναβοσβήνει σαν ταμπέλα νέον στο κεφάλι μου. Όταν ξεκίνησα την αποχή μου ήταν επειδή φοβόμουν πως τόση βία, τόσος πόνος κι ανθρώπινος εξευτιλισμός θα με καταντούσαν απαθή, θα έκλεβαν την ανθρωπιά μου και θα έσβηναν την δύναμή μου να σκέφτομαι και να δρω. Τώρα, άλλη μια φορά, κυριεύομαι από τρόμο. Δεν βλέπω το νόημα, το πού οδηγούν οι πράξεις μας. Δεν ξέρω την αξία τους ή αν όσα κάνουμε είναι ένα κόλπο για να γεμίσουμε τον χρόνο μας μέχρι να περάσει κι αυτή η ζωή.
Με λίγα λόγια, ανησυχώ.
* Διίσταμαι στις απόψεις από μόνη μου. Ακόμα δεν αποφάσισα αν πρέπει να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους οι πολλοί, να πάψουν να χρησιμοποιούν φανφαρώδικες εκφράσεις επί ορισμένων θεμάτων οι λίγοι, ή αν πρέπει να κάνουμε ένα βήμα όλοι μας προς την κατεύθυνση που μας αναλογεί και να συναντηθούμε επιτέλους σε κάποιο σημείο (όχι απαραίτητα την μέση).
Εδώ και καιρό απέφευγα σχεδόν συστηματικά να παρακολουθώ ειδήσεις. Μια αηδία είχε εισχωρήσει βαθιά μέσα μου. Κορεσμός από επιφανειακά, ψευδαληθή επαναλαμβανόμενα γεγονότα. Κάθε ανάγνωση των ειδησεογραφικών σελίδων, κάθε παρακολούθηση των νέων στην τηλεόραση, επαλήθευση της μη ουσίας. Συχνά απογοητεύτηκα και από τους συγγραφείς του ιστοχώρου. Αναμάσηση των ίδιων ιστοριών τυπωμένες σε άλλο χρώμα. Γραμμένες στην ίδια απλησίαστη γλώσσα* των πολιτικών, διπλοματών και φερόμενων με παιδεία κεφαλαιούχων. Κι εγώ περίμενα πως ίσως από εδώ μέσα ξεκινήσει η επανάσταση.
Δεν αναφέρομαι σε επανάσταση πολιτική. Δεν μιλάω για αγρότες, τους απλούς αγρότες σαν τους πατέρες, τους παππούδες μας που φόρτωναν τόνους καρπούζι με αντάλλαγμα μετά βίας το ημερομίσθιο των εργατών, που θα πλημμυρίσουν σαν άλλοτε τον Θεσσαλικό κάμπο για να διεκδικήσουν ό,τι δικαιωματικά τους ανήκει. Είναι κινήματα που θέλουν πιο υπεύθυνη παρουσία. Σκεφτόμουν μια επανάσταση ανθρώπινη. Μια επανάσταση του μυαλού κόντρα της αδράνειας, κόντρα της απάθειας, κόντρα της απραξίας του ίδιου του μυαλού. Όπου η ανθρωπιά, η παιδεία, ο σεβασμός προς τους άλλους και τον εαυτό μας ορθώνουν ανάστημα και δεν παραμένουν σκιές.
Στην εποχή της πληροφόρησης είχα και έχω μεγαλύτερες απαιτήσεις. Όταν όλοι μπορούν να έχουν πρόσβαση στην παιδεία, όταν υπάρχει ελευθερία λόγου και τύπου, όταν μπορείς να βρεις κάθε είδους πληροφορία μέσω internet, όταν μπορείς να ταξιδέψεις από το ένα άκρο στο άλλο σε λίγες ώρες και να γνωρίσεις διαφορετικές σκέψεις και απόψεις, τότε δεν μπορώ να δεκτώ κάτι λιγότερο του εποικοδομητικού. Αν μη τι άλλο αρνούμαι να δεκτώ την μαζοποίηση, τον μιμιτισμό, την αποχαύνωση. Περιμένω, ελπίζω, απαιτώ να μην εγκαταλείψουμε το σπουδαιότερό μας εργαλείο να σκουριάσει.
Πάντα είχα το κακό ελάττωμα να προσδοκώ πολλά από ό,τι πιο πολύ αγαπώ και πιστεύω. Ίσως για αυτό να απογοητεύομαι καμιά φορά και από τα ελληνικά δρώμενα. Σε σύγκριση με πολλούς από τους ευρωπαίους γείτονές μας, αφού με αυτούς μοιάζουμε πιο πολύ λόγω ιστορίας, χαιρόμουν που ο Έλληνας πολίτης εμφανίζεται με πολιτική συνείδηση. Όχι πολιτικοποιημένος, με την έννοια του χρωματισμού, αλλά αεικίνητος, διεκδικητικός, σκεπτόμενος. Με πονάει πολύ όταν με διαψεύδουν.
Εναντιώνομαι φυσικά στην τάση μερικών για κατακραυγή οποιασδήποτε πράξης με ελληνική σφραγίδα. Δεν είμαστε μουσείο που εκθέτει το χείριστο των πάντων. Εξάλλου λίγο διαφέρουμε από τους υπόλοιπους, μόνο που τα μάτια μας δεν το βλέπουν. Παρόμοιοι άνθρωποι, παρόμοιες συνθήκες, παρόμοιες πορείες στην Ευρώπη των λίγων και των πολλών. Δεν είμαστε κρανίου τόπος όπου τίποτα (θετικό) δεν συμβαίνει. Υπάρχουν άτομα που δραστηριοποιούνται, που προβληματίζονται, που πράττουν. Η γκρίνια και η μιζέρια, άλλωστε, λίγα μπορούν να προσφέρουν. Το μόνο που χρειάζεται είναι κριτική σκέψη.
Πριν δυο βδομάδες υπέπεσα. Άρχισα πάλι να παρακολουθώ καθημερινά τις ειδήσεις και να ψαχουλεύω ασταμάτητα στον τύπο άλλων χωρών. Βρισκόμενη στην Ισπανία, βέβαια, αλλάζει η πραγματικότητα, η ματιά μου. Μα ο γνωστός αυτός φόβος δεν άργησε να με επισκεφτεί. Φαύλοι κύκλοι από ρετουσαρισμένες ειδήσεις, σπατάλη χρόνου σε γεγονότα κατινίστικης φύσης που δρουν σαν πέπλο ομίχλης στην σκέψη μας κι ένα τεράστιο "γιατί" να αναβοσβήνει σαν ταμπέλα νέον στο κεφάλι μου. Όταν ξεκίνησα την αποχή μου ήταν επειδή φοβόμουν πως τόση βία, τόσος πόνος κι ανθρώπινος εξευτιλισμός θα με καταντούσαν απαθή, θα έκλεβαν την ανθρωπιά μου και θα έσβηναν την δύναμή μου να σκέφτομαι και να δρω. Τώρα, άλλη μια φορά, κυριεύομαι από τρόμο. Δεν βλέπω το νόημα, το πού οδηγούν οι πράξεις μας. Δεν ξέρω την αξία τους ή αν όσα κάνουμε είναι ένα κόλπο για να γεμίσουμε τον χρόνο μας μέχρι να περάσει κι αυτή η ζωή.
Με λίγα λόγια, ανησυχώ.
* Διίσταμαι στις απόψεις από μόνη μου. Ακόμα δεν αποφάσισα αν πρέπει να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους οι πολλοί, να πάψουν να χρησιμοποιούν φανφαρώδικες εκφράσεις επί ορισμένων θεμάτων οι λίγοι, ή αν πρέπει να κάνουμε ένα βήμα όλοι μας προς την κατεύθυνση που μας αναλογεί και να συναντηθούμε επιτέλους σε κάποιο σημείο (όχι απαραίτητα την μέση).
